Rủi ro là gì? Các loại rủi ro thường gặp trong bảo hiểm là rủi ro có thể được bảo hiểm, rủi ro được bảo hiểm và rủi ro loại trừ.
Trong cuộc sống, rủi ro là thứ không mong đợi mà ai ai cũng muốn tránh xa. Nhưng dù có làm cách nào, có chuẩn bị kỹ lưỡng như thế nào đi chăng nữa thì rủi ro luôn luôn xảy ra.
Chính vì lẽ đó, các dịch vụ bảo hiểm xuất hiện nhằm giảm thiểu tổn thất mà rủi ro gây ra. Vậy rủi ro trong bảo hiểm là gì? Các loại rủi ro trong bảo hiểm nào được hỗ trợ và loại nào không được hỗ trợ? Cùng chúng tôi tìm hiểu những điều này thông qua bài viết dưới đây nhé!
Rủi ro là gì?
Rủi ro (Risk) là những biến cố, những sự việc bất thường xảy ra gây bất lợi cho cuộc sống của con người. Đây là những sự kiện không mong muốn, không may mắn mà không một ai mong đợi. Bởi vì nó để lại thiệt hại, gây ra hậu quả mà không có thể nào lường trước được khi nào nó diễn ra, ở đâu và mức độ nghiêm trọng như thế nào.
Nguyên nhân dẫn đến rủi ro
Nhìn chung, những rủi ro thường xuất hiện bởi rất nhiều nguyên nhân chúng có thể xuất phát từ các nguyên nhân khách quan và nguyên nhân chủ quan như sau:
Nguyên nhân chủ quan
Đây là những nguyên nhân từ sự vô ý của bản thân, sự thiếu hiểu biết hoặc bất cẩn gây nên. Nói cách khác những rủi ro này xuất phát từ bản thân bạn một cách không cố ý.
Hoặc đôi khi, các rủi ro chủ quan cũng đến từ một người khác. Ví dụ như, khi đang lái xe trên đường. Mặc dù bạn rất tập trung, đi đúng làn đường, tuân thủ đầy đủ luật lệ an toàn giao thông. Nhưng khả năng bạn bị tai nạn vẫn có thể xảy ra do sự cố ý của những người tham gia giao thông khác.
Nguyên nhân khách quan
Đây là những nguyên nhân từ những yếu tố khách quan mà chúng ta không thể kiểm soát được. Ví dụ như:
- Thiên tai: động đất, sóng thần, bão lũ, hạn hán,…
- Dịch bệnh và các yếu tố rủi ro môi trường khác
- Sự phát triển của công nghệ mới, những khái niệm mới trong nền công nghiệp 4.0 như AI, VR, robot, tiền mã hóa, blockchain, công nghệ in 3D,… đem lại những lợi ích to lớn cho sự phát triển đồng thời đối với một số người họ sẽ đối mặt với rủi ro thất nghiệp bởi sự thay thế của robot, tai nạn lao động khi chủ yếu làm việc với máy móc, lừa đảo, sản phẩm không thể kiểm chứng được độ an toàn với sức khỏe…
- Các yếu tố có liên quan đến kinh tế chính trị như chiến tranh, chiến tranh thương mại, vũ khí hạt nhân, vũ khí sinh học, sự xung đột hay tan rã của các tổ chức toàn cầu,..
Dù xuất phát từ các nguyên nhân khách quan hay chủ quan thì rủi ro luôn tồn tại xung quanh mỗi chúng ta và nó sẽ xảy ra bất cứ lúc nào. Tùy theo mức độ nghiêm trọng, những rủi ro này thông thường sẽ gây ra các hậu quả đối với sức khỏe, tính mạng, tiền bạc, của cải của con người.
Mức độ của rủi ro
Có nhiều cách để có thể đánh giá mức độ rủi ro. Dưới đây chúng tôi sẽ giới thiệu đến bạn hai cách xác định mức độ rủi ro thông qua tần suất xuất hiện và mức độ nghiêm trọng của nó dưới đây:
Tần suất xuất hiện
Tần suất xuất hiện rủi ro chính là số lần nó xảy ra trong một khoảng thời gian nhất định hoặc có thể tính bằng thời gian trung bình mà một rủi ro xuất hiện.
Ví dụ trong kinh tế, người ta đã tính toán thông thường cứ qua 84 năm sẽ xuất hiện một đợt khủng hoảng kinh tế toàn cầu.
Do đó, khi phân tích được tần suất của một rủi ro sẽ xuất hiện trong một khoảng thời gian nhất định bạn sẽ có sự chuẩn bị trước hoặc xây dựng những phương án đối phó, đề phòng cho những rủi ro bất ngờ như vậy.
Sau đây là các cách phân loại rủi ro dựa trên tần suất: thường xuyên xảy ra, thỉnh thoảng xảy ra, ít khi xảy ra và hiếm khi xảy rà và không bao giờ xảy ra.
Mức độ nghiêm trọng
Mức độ nghiêm trọng là những thiệt hại mà rủi ro gây ra đối với sức khỏe, vật chất và tính mạng con người. Hầu như tất cả mọi rủi ro đều có thể gây ra các hậu quả nào đó, mỗi người sẽ có một mức độ chịu đựng rủi ro khác nhau.
Nếu như có sự chuẩn bị trước thì có thể giảm được một phần nào đó tính khốc liệt của tổn thất. Để xác định mức độ rủi ro dựa trên tổn thất, thông thường người ta sẽ chia thành 5 mức độ như sau: đặc biệt nghiêm trọng, rất nghiêm trọng, nghiêm trọng, ít nghiêm trọng và không nghiêm trọng.
Các dạng tổn thất từ rủi ro
Tất cả những rủi ro xảy ra đều đem đến tổn thất, tùy vào từng tính chất của tổn thất chúng ta có thể xác định các dạng tổn thất từ rủi ro như sau:
Tổn thất về vật chất – tài chính
Là những tổn thất ảnh hưởng có thể khôi phục, khắc phục và tính toán được bằng tiền bạc. Với những dạng tổn thất dạng này, các công ty bảo hiểm thường có hồ sơ giải quyết rất nhanh chóng và dễ dàng vì có thể xác định được mức độ thiệt hại một cách đơn giản cùng những cách bồi thường như thay thế, sửa chữa hoặc trả tiền.
Tổn thất về tinh thần – tình cảm
Đối với những rủi ro gây ra tổn thất về tinh thần và tình cảm thì rất khó để có thể đo lường được mức độ thiệt hại và đưa ra các biện pháp bồi thường hợp lý. Ví dụ như sang chấn tâm lý vì một cú shock trong quá khứ, mất mát người thân, bệnh tâm thần,…
Các công ty bảo hiểm sẽ không cung cấp những gói bảo hiểm có liên quan đến những dạng rủi ro này.
Tổn thất về tính mạng – sức khoẻ
Tổn thất về tính mạng – sức khỏe là một trong những loại bảo hiểm phổ biến được các công ty bảo hiểm phát triển nhằm bảo vệ con người trước những rủi ro về thương tật, tai nạn, thiệt mạng,..
Mức độ tổn thất về tính mạng – sức khỏe có thể được đo lường bằng mức độ phần trăm tổn thương đến khả năng lao động và chức năng của các cơ quan trong cơ thể.
Từ đó, các công ty bảo hiểm sẽ căn cứ trên tỷ lệ phần trăm này để lượng hóa thành một mức tài chính cụ thể cho từng trường hợp.
Phân loại rủi ro trong bảo hiểm
Trước khi tính toán mức độ để đưa ra được mức bồi thường hợp lý thì các công ty bảo hiểm sẽ tiến hành phân loại rủi ro.
Rủi ro trong bảo hiểm luôn được chia thành ba nhóm chính đó là rủi ro có thể được bảo hiểm, rủi ro được bảo hiểm và rủi ro không được bảo hiểm. Cùng chúng tôi tìm hiểu kỹ về ba loại rủi ro này như sau:
Rủi ro có thể được bảo hiểm
Không phải tất cả các rủi ro đều có thể được bảo hiểm, ví dụ như các công ty bảo hiểm sẽ không cung cấp các sản phẩm bảo hiểm cho các rủi ro liên quan đến tinh thần – tình cảm. Hoặc cũng có những người cố tình dàn dựng để có được các khoản lợi từ bảo hiểm. Do đó, để rủi ro có thể được bảo hiểm thì cần hội đủ các yếu tố sau:
Tổn thất của rủi ro là ngẫu nhiên
Điều này nhằm loại trừ các trường hợp người được bảo hiểm cố ý gây ra thương tích cho bản thân hoặc các hành vi vi phạm đạo đức, pháp luật khác để chiếm đoạt số tiền bảo hiểm.
Lúc này, bảo hiểm mới phát huy được chức năng bảo vệ người được bảo hiểm trước những sự kiện không lường trước được trong tương lai chứ không phải là những sự kiện cố tình sắp xếp để xảy ra hoặc chắc chắn xảy ra.
Có khả năng định lượng được bằng tài chính
Ưu điểm của bảo hiểm là gánh vác một phần gánh nặng và chuyển giao rủi ro tài chính của người được bảo hiểm khi các sự kiện bảo hiểm xảy ra. Do đó, nếu như không thể lượng hóa hoặc tính toán một cách chính xác dựa trên tài chính thì cũng không thể bảo hiểm được rủi ro.
Rủi ro có tần suất xảy ra thường xuyên với nhiều người
Các công ty bảo hiểm cũng là các doanh nghiệp kinh doanh dựa trên các khoản bảo hiểm cho rủi ro. Do đó, khi một số người tham gia một loại bảo hiểm đủ lớn thì các công ty này mới có khả năng chi trả cho những sự kiện bảo hiểm.
Không trái chuẩn mực đạo đức và pháp luật
Các hợp đồng bảo hiểm không được ký kết để bảo vệ cho các hành vi cố ý trái với quy tắc hoặc chuẩn mực đạo đức của xã hội như gây thương tích hay phá hoại tài sản của người khác…
Rủi ro được bảo hiểm
Đây là những rủi ro phải đáp ứng được các điều kiện của rủi ro có thể được bảo hiểm. Đây có thể là những rủi ro xảy ra do thiên tai, tai nạn, sự cố bất ngờ. Doanh nghiệp bảo hiểm sẽ chấp nhận bồi thường cho người được bảo hiểm khi có các sự kiện bảo hiểm xảy ra nhằm khắc phục sự cố hoặc bồi thường tổn thất.
Thông thường, trong các hợp đồng bảo hiểm sẽ quy định rõ các trường hợp rủi ro được bảo hiểm cho từng loại hợp đồng. Các nguyên tắc bảo hiểm sẽ được doanh nghiệp bảo hiểm đưa ra. Nếu như trường hợp rủi ro của bạn không nằm trong các nguyên tắc này thì công ty sẽ không chịu trách nhiệm khắc phục hậu quả.
Rủi ro không được bảo hiểm
Rủi ro không được bảo hiểm hay còn gọi là rủi ro loại trừ là những rủi ro mà tổn thất của nó các công ty bảo hiểm không chịu trách nhiệm bồi thường hoặc cải thiện nếu chúng xảy ra. Thông thường các rủi ro phi tài chính, rủi ro đầu cơ và rủi ro do hành vi cố tình của người tham gia bảo hiểm.
Mỗi một hợp đồng bảo hiểm sẽ có quy định rõ ràng và cụ thể về các điểm loại trừ bảo hiểm. Tuy nhiên, các doanh nghiệp bảo hiểm cũng có thể linh hoạt trong việc mở rộng hoặc thu hẹp phạm vi bảo hiểm để phù hợp hơn với từng hoàn cảnh của đối tượng tham gia bảo hiểm cụ thể.
Kết luận
Qua bài viết này, hy vọng các bạn đã nắm được các hiểu biết về các loại rủi ro trong bảo hiểm thường gặp.
Với những phân tích và kiến thức được cung cấp ở trên, quý bạn đọc có thể chắc lọc cho riêng mình những hiểu biết nhất định trước khi tham gia một loại bảo hiểm nào đó.
Bình luận