Trong kinh tế vĩ mô, giảm phát được đề cập đến rất nhiều. Người ta dùng nó để phân tích một nền kinh tế. Vậy giảm phát là gì? Giảm phát có lợi hay hại đối với nền kinh tế? Cùng tìm hiểu những vấn đề xoay quanh giảm phát thông qua bài viết dưới đây nhé!
Giảm phát là gì?
Giảm phát là thuật ngữ trong kinh tế chỉ sự suy giảm chung của mức giá cả hàng hóa và dịch vụ. Hiểu đơn giản thì giảm phát dẫn đến tình trạng người tiêu dùng có thể mua nhiều hàng hoá hơn trước đây với cùng một số tiền. Giảm phát có thể được coi là lợi ích vì có tính kích cầu và có lợi cho người tiêu dùng.
Bản chất của giảm phát hoàn toàn gây ra bất lợi cho nền kinh tế. Giảm phát là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến suy thoái kinh tế, tàn phá thành quả kinh tế. Để đánh giá giảm phát, người ta thường dựa vào CPI – chỉ số tiêu dùng để làm căn cứ.
Giảm phát có lợi hay có hại?
Giảm phát có cả tích cực lẫn tiêu cực. Tuy nhiên, xét trên nhiều yếu tố và thời gian sẽ cho những nhận định khác nhau. Để đánh giá khách quan nhất, hãy cùng tìm hiểu về nguyên nhân dẫn đến tình trạng này nhé:
Sự suy giảm tổng cầu là nguyên nhân chính dẫn đến giảm phát. Phân tích mô hình cung cầu cơ bản, khi cầu lượng hàng hóa vẫn như cũ nhưng hàng hoá sản xuất quá nhiều dẫn đến giá hàng hóa giảm.
Cầu là động lực của sản xuất, để duy trì một xí nghiệp. Vậy, nếu cầu giảm thì doanh nghiệp đó dễ bị trì trệ sản xuất. Trong khi lượng doanh thu giảm mà vẫn phải giữ nguyên chi phí nhân công sẽ gây áp lực tài chính lên công ty.
Nhiều công ty phải sa thải công ty khi giảm phát và dẫn đến tình trạng thiếu việc làm trầm trọng. Đây là dấu hiệu tồi tệ của một sự suy thoái kéo dài trong nền kinh tế.
Đối với tài chính, nếu đồng nội tệ tăng sẽ sinh ra nhu cầu giữ tiền hơn là tiêu xài. Quay lại với nguyên nhân chính với sự sụt giảm cầu, nếu dòng tiền bị ứ đọng thì cầu sẽ giảm một cách trầm trọng. Dòng tiền không lưu thông sẽ không có nguồn vốn để tái đầu tư.
Một lần nữa, sản xuất bị trì trệ do thiếu đầu vào. Doanh nghiệp bắt buộc phải đi vay để duy trì sản xuất, nhưng việc vay vốn sẽ khó khăn. Tất nhiên, lãi suất cũng sẽ tăng đáng kể trong thời điểm giảm phát.
Qua phân tích thực tiễn, giảm phát hầu như không mang lại lợi ích cho nền kinh tế vĩ mô.
Nguyên nhân gây nên giảm phát?
Nguyên nhân nào dẫn đến hiện tượng giảm phát? Chúng tôi đã chia ra được những lý do sau đây:
Giảm phát do thay đổi cấu trúc vốn công ty
Trên thị trường có nhiều công ty khác nhau kinh doanh cùng một loại hàng hóa hoặc dịch vụ, hạ giá sản phẩm thường được sử dụng như một biện pháp để cạnh tranh với đối thủ. Các doanh nghiệp mới muốn tiếp cận cấu trúc vốn mới cần giảm giá sản phẩm để làm cho nguồn cung sản phẩm tăng, hệ quả dẫn đến giảm phát.
Khoa học kĩ thuật phát triển giúp tăng năng suất
4.0 thực sự bùng nổ, áp dụng khoa học kĩ thuật giúp năng suất tăng lên đáng kể. Sự tăng năng suất không phải đối với tất cả các ngành nhưng cũng ảnh hưởng đáng kể đến toàn bộ nền kinh tế.
Giảm phát đến từ nguyên nhân tổng cầu sụt giảm
Khi lượng cầu toàn bộ nền kinh tế đối với các hàng hóa cuối cùng sụt giảm dẫn đến hiện tượng mức giá sẽ đẩy xuống thấp do chính phủ cắt giảm chi tiêu, thị trường chứng khoán suy yếu. Khi đó người tiêu dùng sinh ra tâm lý tăng tiết kiệm; các chính sách về tiền tệ không hợp lý sẽ kéo theo lãi suất tăng cao.
Dòng tiền tệ có sự thay đổi theo hướng sụt giảm
Nguồn cung tiền tệ trên thị trường sẽ do các ngân hàng trung ương đảm nhiệm. Việc giảm cung thường có mục đích rõ ràng là kiểm soát lạm phát. Tuy nhiên, nếu chính sách có vấn đề sẽ gây tác dụng ngược nên nền kinh tế.
Những ảnh hưởng của giảm phát?
Giảm phát thực sự là cơn ác mộng đối với nền kinh tế vĩ mô. Điểm qua những ảnh hưởng trầm trọng của giảm phát đến kinh tế và xã hội sau đây nhé:
Doanh thu của các doanh nghiệp giảm
Biện pháp giảm giá nhằm cạnh tranh với các đơn vị khác kéo theo việc giảm doanh thu. Nếu giảm phát chưa đẩy lùi, các doanh nghiệp vẫn tiếp tục phải hạ giá để giữ chân khách hàng.
Đây là biện pháp hiệu quả cứu vãn công ty trước tình thế phá sản nhưng tỷ suất lợi nhuận của họ cuối cùng thực tế vẫn không ngừng giảm.
Sa thải nhân viên do thiếu đơn hàng và khả năng tài chính
Giải pháp quan trọng để giảm chi phí nhằm cân bằng lợi nhuận là sa thải nhân viên. Đây có vẻ như giải pháp tối ưu của tình trạng này. Nhưng không, nếu người lao động bị mất việc làm, nhu cầu về hàng hoá của họ sẽ càng thắt chặt hơn bao giờ.
Chi tiêu của khách hàng biến động đáng kể
Trên thực tế, mối quan hệ giữa giảm phát và CPI rất phức tạp và thường khó dự đoán. Khi nền kinh tế giảm phát, khách hàng sẽ lợi dụng giai đoạn này để tích trữ nhiều sản phẩm hơn. Nguyên do vì chúng có giá thành rẻ hơn thông thường nên mức tiêu sài sẽ tăng lên.
Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp tìm cách củng cố lợi nhuận bằng cách sa thải nhân viên hoặc giảm lương, tác dụng ngược là khiến tổng cầu giảm do thu nhập cá nhân giảm
Đầu tư/tái đầu tư ít được coi trọng
Giảm phát khiến lãi suất vay tăng nên ít người lựa chọn vay tiền để đầu tư. Các nhà đầu tư khác lựa chọn giữ tiền mặt đợi thời điểm đầu tư khác. Các khoản đầu tư vào các doanh nghiệp có thể giảm do sản xuất giảm. Do vậy, nhiều người chọn cách bán tháo cổ phiếu để giữ được tài sản của mình.
Tuy nhiên, giảm phát cũng có ảnh hưởng tích cực đáng kể.
Giảm phát là minh chứng cho việc công nghệ phát triển vượt bậc, làm cho năng suất tăng cao. Giảm phát tạo môi trường kinh doanh cởi mở, nhiều sáng kiến được sinh ra. Đồng thời giảm phát cũng ngăn chặn tối đa các hình thức độc quyền.
Giải pháp chống giảm phát?
Hạ giới hạn dự trữ ngân hàng
Hệ thống ngân hàng luôn có khoản dự trữ cho các khoản vay mới. Tuy nhiên, với tình hình hiện tại thì dự trữ tiền mặt không phải lựa chọn tốt. Theo quy định của nhà nước, các ngân hàng dự trữ chỉ được phép có phạm vi giới hạn dự trữ. Giới hạn dự trữ thường đạt 5 -10% nhưng nên giảm xuống vào thời kỳ giảm phát
Nâng cao thị trường mở
Các ngân hàng trung ương cần có giải pháp kích thích tăng cung tiền và khuyến khích mọi người chi tiêu nhiều hơn. Một trong những chính sách phổ biến là mua chứng khoán quỹ trên thị trường mở và đổi lại, phát hành tiền mới cho người bán, giảm lãi suất vay để kích đầu tư.
Tránh giảm phát nhờ giảm lãi suất mục tiêu
Các ngân hàng trung ương thường hạ lãi suất mục tiêu đối với các khoản tiền ngắn hạn được cho vay trong và ngoài khu vực tài chính. Việc này không quá ảnh hưởng đến duy trì nguồn vốn của ngân hàng.
Hơn hết, nó mang lại tác động tích cực là làm cho việc vay tiền trở nên dễ hơn và khuyến khích đầu tư mới bằng cách sử dụng tiền đi vay. Các cá nhân cũng là điểm quan trọng giải quyết giảm phát bằng cách đầu tư vào tài sản cố định
Định lượng được nới lỏng
Nếu lãi suất danh nghĩa được hạ xuống hoàn toàn bằng 0, các ngân hàng trung ương phải có phương án sử dụng công cụ tiền tệ hợp lý. Nới lỏng định lượng giúp chứng khoán tư nhân được mua trên thị trường mở, ngoài kho bạc.
Điều này mang tới ý nghĩa tăng thêm tiền vào hệ thống tài chính đồng thời tăng giá của các tài sản tài chính, khiến chúng không giảm thêm nữa.
Lãi suất âm là phương án độc đáo
Người dân có xu hướng giữ tiền mặt do tăng lãi suất. Nhưng nếu lãi suất âm thì sao? Lãi suất âm chính là bỏ phí khoản tiền đầu tư.
Từ đó, người dân sẽ có xu hướng sử dụng số tiền mình có vào việc tiêu dùng hoặc đầu tư vào các tài khoản hay dự án thu được lợi nhuận tích cực hơn. Tăng chi tiêu của chính phủ giúp kích cầu người dân cũng là phương án hay
Kết luận
Có lẽ những thông tin trên đây đã giúp bạn trả lời câu hỏi “Giảm phát là gì?”. Nếu theo đuổi và có đam mê với kinh tế học, đừng quên ghi nhớ thuật ngữ này nhé. Bạn có muốn chia sẻ với chúng tôi về thuật ngữ nào không?
Bình luận